Is er sprake van fictief dienstverband bij franchise?
Het komt met enige regelmaat voor: een franchisegever sluit een overeenkomst met een franchisenemer en pas jaren later blijkt dat deze ‘franchiserelatie’ door de belastingdienst, UWV of de rechtbank wordt aangemerkt als zijnde een ‘fictieve dienstbetrekking’. De franchisenemer wordt gezien als werknemer en de franchisegever als werkgever.
De financiële gevolgen van fictief dienstverband voor de franchisegever en/of franchisenemer (nu werkgever en werknemer) kunnen enorm zijn. Als de belastingdienst, het UWV of de rechtbank de franchisenemer met terugwerkende kracht als werknemer aanmerken, is deze alsnog over de gehele periode loonheffingen, sociale premies (en vaak) boetes verschuldigd. Daarnaast kan de voormalige franchisenemer ook nog aanspraak maken op deelname aan verplichte pensioenregelingen van het bedrijf.
Het is daarom van belang ervoor te zorgen dat de franchiserelatie niet wordt aangemerkt als fictieve dienstbetrekking. Of er sprake is van een arbeidsrelatie in franchiserelaties, is geen exacte wetenschap.
Er is sprake van een arbeidsrelatie indien er:
- Een persoonlijke verplichting is, om
- arbeid te verrichten,
- in ruil voor loon,
- waarbij een gezagsverhouding bestaat.
Deze elementen worden ingevuld door alle omstandigheden van het geval: al hetgeen op papier is overeengekomen in onderlinge samenhang bezien én hoe daar in de praktijk feitelijk uitvoering aan wordt gegeven. Daarnaast is van belang wat partijen voor ogen stond bij het aangaan van de overeenkomst.
Uit jurisprudentie van de afgelopen jaren blijkt dat er een aantal zaken doorslaggevend kunnen zijn bij het vaststellen van een eventuele arbeidsrelatie van de franchisenemer.
Enkele elementen* in de franchiseovereenkomst die kunnen wijzen op zelfstandigheid van de Franchisenemer
- Franchisenemer is niet verplicht persoonlijk de werkzaamheden te verrichten (een absolute voorwaarde!).
- Er zijn mogelijkheden om soortgelijke werkzaamheden voor andere opdrachtgevers of klanten te verrichten.
- Franchisenemer voert een eigen bedrijfsadministratie.
- Franchisenemer draagt eigen debiteurenrisico.
- Franchisenemer heeft een VAR-verklaring.
- Franchisenemer en franchisegever zijn gelijkwaardig.
- Franchisenemer heeft eigen leveringsvoorwaarden.
* In het kader van dit artikel worden niet alle elementen behandeld. Een korte juridische toetsing op uw franchiseovereenkomst geeft meer inzicht in de elementen die van belang zijn voor dit onderwerp.
Enkele omstandigheden* die kunnen wijzen op een fictief dienstverband
- Franchisegever factureert aan de klanten van franchisenemer.
- Het handboek heeft verregaande instructies en mogelijkheden voor de franchisegever om sanctionerend op te treden.
- De wijze van administratie en financiën zijn in verregaande mate voorgeschreven door franchisegever.
- Franchisegever legt verregaande verplichtingen op met betrekking tot schoonmaakbeurten bij franchisenemer.
- Franchisenemer is verplicht administratie (of verzekeringspakketen) onder te brengen bij een door franchisegever aan te wijzen administratiekantoor.
* In het kader van dit artikel worden niet alle omstandigheden behandeld. Een korte juridische toetsing op uw franchiseovereenkomst en een analyse van de relevante omstandigheden in uw eigen franchiserelatie geeft meer inzicht in de situatie.
Problemen voorkomen?
Franchiseovereenkomsten kunnen worden voorgelegd aan de fiscus of het UWV voor een preventieve toetsing. Deze toetsing biedt de mogelijkheid om artikelen in de overeenkomst die wijzen op een fictief dienstverband dusdanig te wijzigen, dat er later geen problemen ontstaan.
