Dit zijn de belangrijkste competenties en denkstijlen van een startende franchisenemer.

Vandaag de dag leven we in een maatschappij die meer en meer wordt bepaald door ondernemers en hun ondernemerschap. Zij creëren werkgelegenheid, zijn innovatief, brengen nieuwe producten op de markt en vervullen voorbeeldfuncties voor hun omgeving. Wat maakt iemand nu een ondernemer? De vraag is bijvoorbeeld of iemand die geen aanleg heeft om creatief en innovatief te denken, makkelijk de stap zet om ondernemer te worden. In het verlengde hiervan ligt de discussie die in de vakliteratuur al decennia lang wordt gevoerd: wordt men als ondernemer geboren of word men ondernemer op basis van omgevingsfactoren? Een boeiende discussie waar we in dit kader niet verder op in zullen gaan. Het is in ieder geval wel duidelijk dat de “ondernemingsgeest” vaak op jongere leeftijd wordt gevormd en ontwikkeld moet zijn in de adolescentie.

Ondernemingsgeest

De basis van het ondernemerschap begint dus bij iemands ondernemingsgeest. Een ondernemer moet een beetje een alleskunner zijn! Een ondernemer is iemand die kansen ziet en het zelfvertrouwen heeft om risico’s te nemen en een onderneming op te bouwen. De ondernemer vraagt hiervoor geen toestemming, maar doet het gewoon. Soms met alle risico’s van dien.

Fundamenten voor deze ondernemingsgeest zijn proactief handelen, innovatief denken, doorzettingsvermogen, overtuigingskracht en het nemen van gecalculeerde risico’s. Afhankelijk van de fase waarin het bedrijf zich bevindt, verdient een bepaalde denkstijl of verdienen bepaalde ondernemerscompetenties de voorkeur.

Denkstijlen van een ondernemer

Er is bij iedereen altijd sprake van een eigen – overheersende – denkstijl. Dit zegt iets over de ondernemer die u bent. Er zijn (volgens ‘Hermann & Driessen’) vier denkstijlen die op ondernemers van toepassing zijn:

• De pionier. Deze ondernemer bruist van ideeën en zoekt steeds nieuwe uitdagingen, met als drijfveer het verkrijgen van erkenning. Heeft over het algemeen minder oog voor details.
• De verkoper. Deze ondernemer zoekt voortdurend naar win-winsituaties, met als drijfveer acceptatie door zijn omgeving en het contact met mensen. Is over het algemeen minder goed in het nemen van snelle en zakelijke beslissingen.
• De manager. Deze ondernemer weet zijn bedrijf goed te structureren en de dagelijkse gang van zaken te beheren, met als drijfveer zijn verantwoordelijkheidsgevoel. Heeft vaak moeite met (grote) veranderingen.
• De vakman. Deze ondernemer kent zijn vakgebied door en door, is individualistisch en kritisch. Wil graag de beste zijn. Heeft wel vaak moeite met goed communiceren.

In de startup fase heeft de ondernemer bij voorkeur de denkstijl van een pionier als overheersende denkstijl. Het bedrijf moet nog verder worden uitgedacht en ontwikkeld. Het kan in feite nog alle kanten op. De pionier accepteert niet het “te doen gebruikelijke”, maar vraagt zich voortdurend af waarom het niet anders kan. Hij/zij denkt “out of the box”, is creatief en gebruikt zijn/haar fantasie. Zodra het bedrijf groeit, worden de andere denkstijlen steeds belangrijker.

Overheersende denkstijl bij startende franchisenemers

Franchising is het dupliceren van een bestaand en bewezen succesvol concept. Met andere woorden: als franchisenemer bent u volledig ondernemer, maar hoeft u “het wiel niet opnieuw uit te vinden”. Dit impliceert tevens dat een franchisenemer, ook bij de start van zijn franchisebedrijf, niet per se een pionier hoeft te zijn. De franchisegever was immers deze pionier!  Enerzijds is dus de franchisegever niet op zoek naar pioniers. Anderzijds maakt de kandidaat-franchisenemer juist een bewuste afweging om niet te hoeven pionieren: hij/zij koopt de investering in tijd en geld liever af door in te haken op het concept van de franchisegever tegen betaling van een eenmalige entreefee.

De denkstijl vakman is vaak wat minder belangrijk dan u op het eerste gezicht zou denken. Vakmanschap is immers ook te leren en op dit vlak zit een grote toegevoegde waarde van een franchiseformule voor de franchisenemer. Vakmanschap wordt op een hoger niveau getild door opleiding, onderlinge kennisdeling en het beschikbaar stellen van middelen en tools. Bovendien blijkt in de praktijk vaak dat een echte vakman soms moeite heeft met verkoop en/of management.

Franchiseformules zijn dus doorgaans op zoek naar franchisenemers die verkoper en/of manager als overheersende denkstijl hebben. Dit is goed te verklaren. De franchisegever heeft niet voor niets voor franchise als distributiemodel gekozen. Van franchisenemers wordt immers verwacht dat zij als ondernemer doorgaans beter presteren (lees: meer omzet behalen) dan mensen in loondienst. Franchisenemers met verkoper als overheersende denkstijl zullen dit eerder realiseren.

Ook al wordt u als franchisenemer ondersteund door de franchisegever, u hebt zelf verantwoordelijkheidsgevoel, discipline en structuur nodig om het eigen franchisebedrijf succesvol te kunnen runnen. Bij het aansturen van personeel horen daar tevens leidinggevende vaardigheden bij. Omdat ook de franchisegever gebaat is bij een succesvolle franchisevestiging, ziet hij graag de denkstijl manager als een van de overheersende denkstijlen van de franchisenemer.

Ondernemerscompetenties

Ondernemerscompetenties stellen de ondernemer in staat om persoonlijke doelstellingen en organisatiedoelstellingen op elkaar af te stemmen. Succesvolle ondernemerscompetenties hebben niet alleen betrekking op kennis, inzicht en vaardigheden, maar tevens op houding en gedrag. Een deel van de competenties zit in u of is moeilijk aan te leren. Andere competenties zijn mogelijk gaandeweg te ontwikkelen. Dit voorgaande kan weer gelinkt worden aan de discussie “born or made”.

Competenties zijn onder te verdelen in gedragscompetenties en taakcompetenties:

• Gedragscompetenties. Hebben te maken met houding, gedrag, normen, waarden en drijfveren. Voor een belangrijk deel zijn dit persoonskenmerken die in u zitten.
• Taakcompetenties. Geven aan wat u als ondernemer moet weten en kunnen. Hier gaat het om kennis, vaardigheden en inzicht. Taakcompetenties zijn redelijk goed te ontwikkelen.

De belangrijkste gedragscompetenties van de startende franchisenemer

In de startfase van een bedrijf wegen een aantal gedragscompetenties zwaarder dan andere competenties. Deze zogenaamde focuscompetenties zijn doorslaggevend bij de ontwikkeling van persoonlijk ondernemerschap en het behalen van succes. Focuscompetenties die het zwaarste wegen in de startfase zijn:

• Creativiteit
• Inlevingsvermogen
• Durf tonen.
• Doorzettingsvermogen

Inlevingsvermogen bevordert een effectieve communicatie. Durf en doorzettingsvermogen zijn hard nodig bij de start van een bedrijf. Ook de franchisenemer zal deze gedragscompetenties nodig hebben om het franchisebedrijf succesvol op te bouwen.

De enige beperking die een startende franchisenemer kent, is de mate van vrijheid in het uiten van zijn of haar creativiteit. Immers, onderdeel van de franchiseformule is de uniformiteit van het concept, hetgeen individuele creatieve inbreng in de weg zou kunnen staan. De mate waarin deze beperking geldt, hangt af van de aard van de franchiseformule: is deze “hard” of “soft” ? Zo zal de franchisenemer van McDonalds (als voorbeeld van een harde franchiseformule) eerder in zijn/haar creativiteit worden beperkt dan de franchisenemer van een softe franchiseformule.

De belangrijkste taakcompetenties van de startende franchisenemer

Voor wat betreft de taakcompetenties kent de startende franchisenemer de volgende focuscompetenties:

• Communicatieve vaardigheden.
• Vermogen tot leiding geven.
• Strategische houding.

Bij de start van een eigen franchiseonderneming is het vanzelfsprekend dat de basis goed gelegd wordt. Hierbij is een duidelijke communicatie, zowel intern als extern, bepalend voor het succes. Daarnaast moet u als ondernemer uw eigen werkzaamheden goed managen en op de juiste manier leiding geven met het oog op het behalen van de organisatiedoelstellingen.

Wanneer u als franchisenemer een strategische houding ontbeert, kan dit deels worden ingevuld door de franchisegever. Als gevolg van de aanwezige know how, de voorsprong in de markt en de gebundelde inzichten van andere franchisenemers mag van de centrale organisatie een strategische visie en houding worden verwacht. Onder begeleiding van de franchisegever is een franchisenemer die minder strategisch is onderlegd, eerder in staat om de status quo om te buigen en de organisatiedoelstellingen te realiseren.

Ondersteuning van de franchisegever

In het kort heeft de startende ondernemer (niet zijnde een franchisenemer) ten opzichte van de startende franchisenemer een langere adem nodig om te kunnen slagen, omdat hij/zij als pionier moet leren van vallen en opstaan. Bovendien is timing een belangrijke factor voor deze pionier; het wiel moet nog uitgevonden worden. De franchisenemer heeft de luxe om gebruik te maken van een bestaande succesformule. Als gevolg van de support van de franchisegever zal een startende franchisenemer een snellere leercurve ervaren dan de startende ondernemer.

Hoe dan ook: een franchisenemer hoeft niet per se alle denkstijlen of alle ondernemerscompetenties te beheersen. Franchisenemers hebben het vangnet in de vorm van een franchisemanager of ander personeel binnen de franchiseorganisatie die coaching en begeleiding biedt voor de minder ontwikkelde gebieden van de franchiseondernemer.

Overweegt u om u aan te sluiten bij een franchiseformule, maar twijfelt u nog? Wij kunnen ons daar wel wat bij voorstellen. Het is immers een hele stap. Bovendien zien we in de praktijk vaak dat mensen nog twijfelen over hun eigen kwaliteiten als franchiseondernemer. Kijk daarom eens kritisch naar uzelf. Of doe een franchiseondernemerstest. Het succes van iedere ondernemer is afhankelijk van zijn of haar ondernemingsgeest, denkstijl en ondernemerscompetenties. En aangezien een franchisenemer een echte ondernemer is, geldt dit dus ook voor franchisenemers.